Cúmprese medio século daquel 25 de abril no que un caravel na boca dun fusil fixo caer o fascismo en Portugal. O xesto foi dunha muller de raíces galegas que lle deu a flor a un soldado...
25 abr 2024 . Actualizado a las 18:58 h.En 1974, o grupo sueco ABBA alzábase co triunfo no festival de Eurovisión, aquela noite interpretaran Waterloo, un tema pop que impactou no xurado e no público pola súa orixinalidade. Sempre se di que neste tipo de certames ninguén lembra os segundos clasificados e, aínda menos, os que quedan relegados á última posición, como foi o caso da balada portuguesa E despois do adeus. Pasaran vinte días daquel fracaso e a voz de Paulo de Carvalho soaba en Radio Renascença, a emisora do episcopado, cando faltaban cinco minutos para as once da noite. Aquela canción ía marcar o comezo da revolución, era o sinal para que o operativo militar se preparase, achegábase o momento pactado, o adeus a corenta e oito anos de ditadura.
Nos cuarteis aínda agardaban outra indicación, chegaría hora e media despois a través das ondas da mesma emisora, no programa Límite, conducido por Teodomiro Leite de Vasconcelos que leu a letra de Grândola, Vila Morena, que o seu compositor, José Afonso, Zeca, estreara dous anos antes en Compostela. Eran as doce e vinte do 25 de abril de 1974. Despois da lectura, o técnico José Videira fixo soar a canción, prohibida polo réxime fascista, e asumiu as consecuencias daquela rebelión.
En Santarem, a 70 quilómetros de Lisboa, os militares repasaban os mapas da cidade dispostos na mesa do capitán Salgueiro Maia ata que soou Grândola e pediu voluntarios: «Meus senhores, como todos sabem, há diversas modalidades de Estado. Os estados socialistas, os estados capitalistas e o estado a que chegámos. Ora, nesta noite solene, vamos acabar com o estado a que chegámos». Os preto de setecentos oficiais deron un paso á fronte e axiña ocuparon a Baixa lisboeta e os ministerios alí situados. Eran as seis da mañá e todo parecía discorrer sen contratempos, pero, de súpeto, apareceron no Terreiro do Paço catro tanques afíns ao goberno de Américo Thomás que cercaron o batallón na ribeira do Texo. Se abrían fogo todo mudaría, pero na cabina do blindado M47 había un rapaz de vinte e catro anos que se negou a acatar a orde, era Jose Alves Costa, sóubose catro décadas despois, porque el nunca se considerou un heroe, só un bo portugués.
As rúas enchéronse de persoas que alentaban os militares e entre elas estaba Celeste Caeiro, unha muller que aquela mañá fora traballar no gardarroupa do restaurante que aquel 25 de abril celebraba o seu primeiro aniversario. Os responsables decidiran agasallar unha flor ás mulleres e un porto aos homes, pero a situación na rúa fíxolles cancelar o festexo e repartiron os caraveis brancos e vermellos entre o persoal. Celeste agarrou un monllo, pero o seu rumbo non foi o cuarto de alugueiro onde vivía no barrio do Chiado, aquela muller de nai galega sentía curiosidade polo que estaba a acontecer e achegouse a un soldado que a informou: «Nós imos cara o Carmo para deter o Marcelo Caetano. Isto é unha revolución», e a continuación pediulle un cigarro, pero ela só tiña caraveis e aceptoulle un de bo grado. Sen dubidalo, colocouno na boca do fusil e os seus compañeiros imitaron o xesto, unha imaxe que se converteu no símbolo da revolución, ata tal punto que lle deu nome.
Ventá aberta á esperanza
A ditadura caeu sen apenas vítimas, o presidente do Goberno, Américo Thomás, e o primeiro ministro, Marcelo Caetano, foron detidos e trasladados a Madeira, para logo permitirlles o exilio ao Brasil. Aquela mesma madrugada os presos políticos saíron en liberdade e o último foco de resistencia rendíase a primeira hora da mañá do 26 de abril. As rúas inundáronse de persoas que festexaban a caída do fascismo e xa entón as multitudes alzaban a man cun caravel e entoaban «o povo é quem mais ordena».
Na «terra da fraternidade» abríase unha ventá á esperanza que levaría ao país a unha reforma agraria, a concesión da independencia ás colonias, a nacionalización de empresas ou á tan ansiada liberdade.
Cúmprense cincuenta anos daquel 25 de abril histórico que sería imposible sen Otelo Saraiva de Carvalho, que dirixía as operacións, sen os capitáns do Movimento das Forzas Armadas (MFA), sen os militares que deron un paso á fronte, pero tamén sen Celeste dos cravos, sen o pobo portugués que dende o primeiro acorde tivo vontade de cambio. Por ese espírito das flores fronte as armas, da liberdade fronte a opresión, da música fronte ao silencio, por todo iso e máis, 25 de abril sempre!