Durante tres anos fixo unha importantísima recollida audiovisual na comarca ordense, á que chegou para investigar sobre meigaría, materia, xunto coa Inquisición, da que era o maior experto mundial. O Museo do Pobo Galego e o ILG custodian o seu legado
18 oct 2023 . Actualizado a las 19:20 h.Curiosidade, natureza observadora, capacidade de entusiasmo, intuición, fantasía cientifica e sentido da estética. Son as cualidades que Gustav Henningsen (Dinamarca; Slagesle, 1934-Lyngby, 2023) enumeraba como positivas para a súa traxectoria investigadora na antropoloxía, todas elas «combinadas con calgo que non é unha capacidade, senón un don: unha sorte extraordinaria». Sería esa sorte, a que o fixo debruzarse sobre unha tradición de bruxaría nunha pequena illa danesa cando el ía na procura de contos de mariñeiros para darlle nos fuciños a un americano que dicía que esas historias só existían na súa terra.
Foi a historia da muller dun timonel que sempre metía pan e sal debaixo do colchón do carriño do seu fillo para evitar o mal de ollo que lle contaron na parte de atrás dun estanco de Marstal a que virou por completo a singladura dun home que remataría por converterse nun dos maiores expertos mundiais nas cousas de meigaría e nos procesos da Inquisición. Un home que remataría sendo citado pola Garda Civil de Ordes despois de andar durante semanas azorrando unha gravadora polos camiños. Querían saber en que andaba.
En Galicia as crenzas sobre meigas e meigallos están máis vivas que no País Vasco, escoitou da boca de Julio Caro Baroja a mediados dos 60, cando planeaba unha tese sobre as crenzas de bruxaría en Dinamarca, España e Irlanda. Equipados cunha gravadora Eltra, Marisa Rey, a súa dona, e Gustav Hennningsen visitaron O Corpiño, sendo testemuñas dos rituais para curar a posesión do demo. Alí coincidiu cun panadeiro de Ordes, que o convidou a visitar a súa vila. «Quedou algo sorprendido ao verme, pero o seu fillo, mestre de escola, entendeu perfectamente cal era a miña misión e presentoume aos seus amigos e familiares».
Outra vez a sorte, que o levaría a facer unha recollida da identidade galega tal que aínda hoxe compón un importantísimo fondo do Museo do Pobo Galego, con milleiros de fotografías que retratan amuletos entre os cornos das vacas, o Corpiño, a pedra de abalar, as pedras da pezoña, pero tamén a tasca do liño, as festas, a organización social, os velorios, o costume de facer unha cruz na masa para que levedase. Que retratan Galicia, en definitiva.
Alcumárono o atoallado na escola e o profesor os nenos da súa idade, pero se cadra o mellor alcume, o que resume o seu espírito científico, a súa dedicación á antropoloxía, é o que lle deron neses tres anos que pasou sentando diante da lareira e escoitando non só como quitar o aire ou prever o meigallo, senón tamén outras historias e mesmo cantigas: o home que vivía dos contos.
Gustav Henningsen remataría facendo o seu traballo sobre Salazar y Frías, o inquisidor que se atreveu a dubidar de que o que acontecía en Zurragamurdi fora cousa de meigas, un traballo que remataría por converterse no libro El abogado de las brujas. Brujería vasca e Inquisición española, publicado en inglés en 1980 e en castelán en 1983.
E porén, o seu labor entre 1965 e 1968 é hoxe fonte de memoria e de investigación sobre un país que vai esluíndose nas augas da globalización e da modernidade. Henningsen e Marisa Rey doaron máis de 2.000 documentos gráficos ao Museo do Pobo Galego e o material sonoro, composto por máis de 250 gravacións, é custodiado polo Instituto Galego da Lingua. O seu material documental tamén foi doado de xeito desinteresado á Universidade Pública de Navarra.
«Era un fotógrafo do cotián, porque el fotografaba no que ninguén se fixaba, porque era o de todos os días», dicía David Conde, comisario de Co sentido do común, unha das últimas exposicións do Museo do Pobo Galego con material do fondo Rey-Henningsen e que fixo as veces de derradeira homenaxe en vida ao danés que vivía dos contos.