Obituario | O carballés Manuel Facal deixa obras de moi diverso formato en 11 museos de 18 países de todo o mundo e unha fundación pendente de creación
07 abr 2024 . Actualizado a las 21:00 h.Galicia vén de perder a un dos seus artistas máis universais. O pintor, gravador e escultor Manuel Facal Ponte (1943) faleceu onte nun momento no que no seu Carballo natal tramitan unha fundación que acollería parte das súas 700 obras doadas. Era a súa última gran preocupación.
Viviu en moitos países, pero adoitaba repartir o seu tempo entre a serra de Málaga e a súa Ítaca natal, o mar carballés. Deixa obra en 18 museos de 11 países. Incluído o MOMA (Museo de Arte Moderna) de Nova York e a biblioteca do Congreso dos Estados Unidos. O crítico Antón Castro considera que se perdeu «un grandísimo artista pendente de recoñecemento na propia Galicia». Creo «equiparable aos grandes creadores españois».
Estudou Enxeñería Técnica en Vigo, pero decidiu lanzarse á aventura emigrando a Londres. Alí realizou traballos diversos para sobrevivir, «dende axudante de cociña a limpar a casa dunha familia xudía», ao tempo que recibía ensinanzas de gravado e técnicas mixtas. Logo foi a Puerto Rico, onde estudou Filosofía. Os seus contactos con Nova York eran constantes. En Londres perfeccionou a súa técnica coa arxentina Carmen García. Nos seus comezos tiveron gran importancia as xeometrías de Mondrian. E noutro momento, Tapies. A súa primeira exposición individual foi no Bank Street College de Nova York (1972). Ese mesmo ano, os seus traballos podíanse ver no Studio Prints Gallery de Londres.
En Barcelona, «sen intención ningunha, —contaba— porque nunca pensara dedicarme ao gravado», reforzou as súas habilidades nun obradoiro que traballaba para Miró. Vivía en Sitges, pero superouno o industrialismo catalán e buscou unha «saída poética». Foise para o sur, á montaña malagueña, ao sol e ao mar. En Benagalbón, en Rincón de la Victoria, estableceu un «estudio grande e cómodo», se ben dicía que «culturalmente é máis interesante Galicia».
Facal era un artista inclinado á «escritura e ó pensamento» que buscaba continuamente novos horizontes. Ulises e Penélope, ao mesmo tempo, polos seus cosidos. Andou por Francia e Italia. En Noruega formou parte de la Asociación Noruega de Gravadores, fundada por Edward Munch. O seu afán viaxeiro e escrutador de mundos artísticos levouno tamén a lugares como Caracas, Grecia ou Turquía.
Ensaiou a pintura de gran materia e realizou carpetas de gravados a partir de obras de Rosalía, Cunqueiro, Méndez Ferrín e outros escritores galegos. Miguel Anxo Fernán Vello, con que colaborou, considérao «un dos creadores plásticos galegos con maior proxección internacional». É, para el, un «artista multidisciplinar dunha dimensión creativa pouco común no panorama da cultura contemporánea». Nos oitenta sumouse ao proxecto Atlántica.
Foi o único personaxe que tiña rúa en Carballo en vida, e sempre foi xeneroso. O Peixe e O Escalo son dúas das súas grandes esculturas que doou para sendas rotondas de Carballo. O pasado año cumpriu oitenta años e foi celebrado na vila. Agora estaba enfrascado na súa obra en negro.