Xesús Redondo Abuín Republicano de Honra do Barbanza, relata nunha autobiografía a represión que sufriu no franquismo
27 abr 2024 . Actualizado a las 05:00 h.Logo de intensos anos de militancia no Partido Comunista e de traballo en Comisións Obreiras, Xesús Redondo Abuín aínda tivo folgos para ser presidente da Asociación veciñal de Fontiñas. É neste barrio compostelán onde me atopo con el, coa súa dona Marta e co seu fillo Xenxo.
—De quen vés sendo, Xesús?
—Son dos Pelindres de Asados. Nacín na aldea da Devesa, pero logo vivín coa miña familia en Vilas de Abaixo e na Santa Lucía.
—Aprendiches a ler fóra, pero xa en Asados houbo un veciño que che axudou a abrir os ollos. A comezar a ver o que non sabías.
—Si, era Manuel Romero, o Coulán. Un señor que falaba moito e moi bonito. Xuntabámonos quince ou vinte mozos a redor del, no cruceiro da Santa Lucía. Líanos o Faro de Vigo da xornada e logo falábanos doutros temas interesantes. Era dos poucos que non se mordía a lingua. Sacaba o tema da Guerra Civil ou falaba de xente exiliada. Por iso a súa tertulia non estaba moi ben vista.
—De Asados pasou a Moscova. Como foi ese traxecto?
—Comecei traballando nas minas en Asturias. Colaborei na organización dunha folga, polo que me tiven que exiliar en Francia. Primeiro estiven en París, logo traballei nunha planta de produtos químicos en Estrasburgo. As condicións desta fábrica era terribles e fixemos unha folga. Entón perdín o meu dereito de asilo e o Partido Comunista envioume a Moscova.
—A túa autobiografía titúlase Alentos e desalentos dun de tantos. Pero despois de lelo, a túa historia non parece «unha de tantas». Era habitual que un exiliado galego rematase estudando en Moscova?
—Pois por exemplo, no centro que estiven eu, eramos 30 españois. Aínda que había xente de todo o mundo. Era un internado moi estrito. Aínda así gustoume desde o primeiro día. Ensinábannos economía política, filosofía, historia… O problema é que eu, daquela con 24 anos, era analfabeto. Polo que, paralelamente, tiña que aprender a ler e escribir. Axudáronme un albanel de Toledo e un mestre asturiano. Nunca souben o nome deste porque todos empregabamos pseudónimos. Coñecín o nome do albanel cando apareceu a súa foto no xornal. Era Pedro Patiño, asasinado pola Garda Civil en 1971.
—No prólogo do libro falas de como un amigo, logo de ler o borrador, che recomendou que te abstiveses de citar determinadas persoas.
—E non lle fixen caso. Manteño a crenza de que se se menciona o pecado, hai que amentar o pecador.
—Tamén estiveches en Gran Canaria. Só foron uns meses pero parece un dos capítulos con máis peso na túa historia.
—Neses nove meses, case todas as semanas organizabamos unha asemblea. Eran reunións con comida ao aire libre ás que acudían familias enteiras. O 15 de setembro de 1968, en Sardina del Norte, estabamos reunidos cos traballadores da empresa Satra, que levaba varios meses sen pagarlles. A Garda Civil apareceu. Viñan polos dirixentes do PCE na illa e os demais tentamos protexelos. O comandante Ángel Díaz-Otero Arias quixo golpear coa culata da pistola a Tony Gallardo, presidente do partido nas Canarias. Eu eviteino quitándolle a arma e tirándoo ao chan. Arrebolei a pistola, pero o comandante colleulle outra a un subordinado, e pegoume un tiro na perna. Houbo outro ferido máis, e fomos 22 en total os xulgados. A min caéronme once anos de cadea, dos que cumprín sete.
—Nese tempo en prisión non cesaches de apelar aos teus dereitos, poñendo denuncias e reclamacións. Servía para algo?
—Servía para mantelos á raia. De feito cheguei a gañar un litixio contra un funcionario de prisións. Ademais tiñamos que protestar constantemente para defender a nosa condición de presos políticos, e para evitar que nos tratasen coma asasinos.
—Algunha vez sentiches a tentación de tirar a toalla?
—Nunca. Moi poucos dos que coñecín naquel tempo pregaron as bandeiras. Estabamos moi involucrados na loita contra o franquismo e pola liberdade.
—Que papel tiñan as madriñas nese mantemento da moral?
—Un papel extraordinario. Eran mulleres de armas tomar, que chegaban a enfrontarse coa propia policía. Ademais actuaban como ponte de comunicación entre o interior e o exterior da cadea.
—Cumpriches condena en Soria, Segovia, El Puerto de Santa María e, por fin, Pontevedra.
—Entrei na prisión da Parda o mesmo día do atentado de Carrero Blanco. Para miña nai era un alivio. Podía visitarme con máis frecuencia e con menos esforzo económico. Tocábame saír en setembro do 75. Pero nese mesmo mes o Réxime realizou cinco execucións, e organizamos unha folga de fame. O castigo foron tres meses máis de cadea. Aínda así, os dous anos en Pontevedra foron os menos difíciles.
—Que supuxo recibir o recoñecemento de Republicano de Honra 2024 que lle outorgou a Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica da Barbanza (CRMHB)?
—Foi unha honra pola que estou moi agradecido. Emocioneime moito no acto que organizaron na Pobra.